Μία εναλλακτική διατύπωση των θεμάτων ΑΟΘ 2023

Του Αριστείδη Νότη

Τα φετινά θέματα στο μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας (ΑΟΘ) στα ΓΕΛ προσπάθησαν να εισάγουν καινοτόμα στοιχεία αλλά η γενική γεύση που αφήνουν είναι στιφή λόγω των κακών διατυπώσεων που σε κάποια σημεία είχαν. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε τις προτεινόμενες λύσεις. Συγκεκριμένα:

1. Η πρόταση Α1.β. θα προτείναμε να είχε διατυπωθεί ως εξής: "Η τιμή της ελαστικότητας ζήτησης τόξου είναι ανάμεσα στις τιμές της ελαστικότητας ζήτησης των δύο άκρων του τόξου".

2. Το ερώτημα Γ1. θα προτείναμε να είχε διαυτυπωθεί ως εξής: "... τα στοιχεία μίας υποθετικής οικονομίας ... στην οποία παράγεται και καταναλώνεται μόνο ένα αγαθό". Το ερώτημα αυτό αναπαράγει τη σύγχηση στους μαθητές αλλά και τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν το μάθημα σε ότι αφορά την έννοια του "πληθωρισμού". Η στρεβλή αναπαραγωγή της προσέγγισης του σχολικού βιβλίου δεν έχει παιδαγωγικό όφελος. Το ότι μία οικονομία παράγει ένα μόνο αγαθό, δε σημαίνει ότι το καταναλώνει ταυτόχρονα. Ο πληθωρισμός μετράει κόστος διαβίωσης και ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ τη μεταβολή των τιμών των εγχωρίως παραγόμενων αγαθών. Είναι κρίμα να μη κάνουμε βήματα προς τα μπρος αλλά προς τα πίσω, με την συγκεκριμένη εμμονή.

3. Στο ερώτημα Γ2. θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι δύο πιθανές προσεγγίσεις στη λύση της άσκησης από τους μαθητές. Δηλαδή, μία προσέγγιση είναι αυτή που υπολογίζει τη μεταβολή του ονομαστικού ΑΕΠ ως απόλυτο μέγεθος, ενώ μία άλλη είναι αυτή που υπολογίζει τη μεταβολή του ονομαστικού ΑΕΠ ως ποσοστό. Σύμφωνα με την 2η προσέγγιση, η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ που οφείλεται στην μεταβολή της ποσότητας είναι 12% γιατί η τιμή έχει αυξηθεί κατά 20%.

4. Στο ερώτημα Γ4. θα προτείναμε την εξής διατύπωση: "... τι διαπιστώνετε σχετικά με το βιοτικό επίπεδο της χώρας διαχρονικά; Να θεωρείσετε ως δεδομένο ότι το επίπεδο υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και ποιότητας του περιβάλλοντος δεν έχει υποβαθμιστεί κατά τη διάρκεια των ετών". Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε καμία περίπτωση δεν είναι δείκτης βιοτικού επιπέδου των πολιτών εάν ταυτόχρονα δε ληφθούν υπόψη και άλλοι δείκτες όπως ο Human Development Index, ο Social Prgress Index κ.α.

5. Στην ομάδα Δ, η διατύπωση είναι κακά δομημένη γιατί δε βοηθά τον μαθητή να κατανοήσει τις απαιτήσεις της άσκησης. Μπέρδεψε και απογοήτευσε πολλούς μαθητές λόγω της υπερφόρτωσης των πληροφοριών. Τέλος, εάν ένας μαθητής δεν έλυνε το πρώτο ερώτημα δε μπορούσε να προχωρήσει στα επόμενα, δηλαδή η προσπάθεια τελείωνε στην εκκίνηση της άσκησης. Η εναλλακτική διατύπωση που προτείνεται είναι η εξής:

"Οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς στην αγορά ενός προϊόντος είναι γραμμικές. Το σημείο ισορροπίας της αγοράς είναι P1 = 10 χρηματικές μονάδες (χ.μ.) και Q1 = 120 μονάδες προϊόντος (μ.π.). Μία μεταβολή της τεχνολογίας παραγωγής του προϊόντος μετατοπίζει την καμπύλη προσφοράς και το νέο σημείο ισορροπίας διαμορφώνεται σε P2 = 20 χ.μ. και Q2 = 80 μ.π.

Δ.1 Να βρεθεί η γραμμική συνάρτηση ζήτησης. (Μονάδες 4)

Δ.2 Η τεχνολογία παραγωγής βελτιώθηκε ή χειροτέρευσε (μονάδες 1); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 2).

Δ.3 Το κράτος θεωρεί τη νέα τιμή ισορροπίας υψηλή για τις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις και για αυτό επιβάλλει ανώτατη τιμή PΑ = 15 χ.μ. Σε αυτήν την τιμή δημιουργείται έλλειμμα ίσο με 60 μ.π. Να βρεθεί η εξίσωση της καμπύλης προσφοράς που προέκυψε μετά τη μεταβολή της τεχνολογίας παραγωγής. (Μονάδες 5).

Δ.4 Να υπολογίσετε το μέγιστο πιθανό «καπέλο» στην τιμή του προϊόντος, στην περίπτωση που το σύνολο της προσφερόμενης ποσότητας διατίθεται στη μέγιστη τιμή της «μαύρης αγοράς». (Μονάδες 5)

Δ.5 Εάν οι καμπύλες προσφοράς είναι μεταξύ τους παράλληλες, να βρεθεί η εξίσωση της αρχικής καμπύλης προσφοράς, δηλαδή της καμπύλης πριν τη μεταβολή της τεχνολογίας παραγωγής. (Μονάδες 3)

Δ.6 Να απεικονίσετε σε κοινό διάγραμμα την καμπύλη ζήτησης, τις καμπύλες προσφοράς, το έλλειμμα και το «καπέλο». (Μονάδες 5)